BÀI 4: SƠ LƯỢC BẢNG TUẦN HOÀN HÓA HỌC
1. Nguyên tắc xây dựng bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
*Kết luận:
- Các nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn được sắp xếp theo chiều tăng dần điện tích hạt nhân của nguyên tử.
- Các nguyên tố hóa học có cùng số lớp electron trong nguyên tử được xếp thành một hang.
2. Cấu tạo bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
a. Mô tả cấu tạo của bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
- Cấu tạo bảng tuần hoàn:
+ Bảng tuần hoàn gồm các nguyên tố hóa học mà vị trí được đặc trưng bởi ô nguyên tố, chu kì và nhóm
+ Các nguyên tố họ lanthnide và họ actinide được xếp riêng thành 2 hàng ở cuối bảng tuần hoàn
b. Tìm hiểu ô nguyên tố trrong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
- Các thông tin trong một ô nguyên tố hóa học gồm:
+ Số hiệu nguyên tử
+ Kí hiệu nguyên tố hóa học
+ Tên nguyên tố
+ Khối lượng nguyên tử
- Số hiệu nguyên tử cho biết số đơn vị điện tích hạt nhân và số electron trong nguyên tử.
*BT luyện tập:
Những thông tin cơ bản về nguyên tố Oxygen:
+ Số hiệu nguyên tử: 8
+ Kí hiệu nguyên tố hóa học: O
+ Tên nguyên tố: oxygen
+ Khối lượng nguyên tử: 16
c. Tìm hiểu về chu kì trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
- Chu kì là tập hợp các nguyên tố hóa học có cùng số lớp electron trong nguyên tử theo hàng ngang.
- Bảng tuần hoàn có 7 chu kì, gồm 3 chu kì nhỏ và 4 chu kì lớn.
d. Tìm hiểu về nhóm trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
- Nhóm là tập hợp các nguyên tố có tính chất hóa học tương tự nhau và được xếp thành cột, theo chiều tăng dần về điện tích hạt nhân.
*Thảo luận:
Những nguyên tố có tính chất tương tự nhau là:
· H, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr
· F, Cl, Br, I, At, Ts
· He, Ne, Ar, Kr, Xe, Rn, Og
*BT luyện tập:
|
Nguyên tố
|
Kí hiệu hóa học
|
Nhóm
|
Chu kì
|
|
Calcium
|
Ca
|
IIA
|
4
|
|
?
|
P
|
VA
|
2
|
|
Xenon
|
Xe
|
VIIIA
|
5
|
3. Các nguyên tố kim loại
a. Tìm hiểu các nguyên tố kim loại nhóm A
- Nguyên tố kim loại nhóm A gồm nhóm IA, IIA (trừ nguyên tố hydrogen), IIIA (trừ nguyên tố boron) ...
+ Nguyên tố kim loại thuộc nhóm IA được gọi là nhóm kim loại kiềm.
+ Nguyên tố kim loại thuộc nhóm IIA gọi là nhóm kim loại kiềm thổ
Một số kim loại được làm đồ trang sức
. b. Tìm hiểu các nguyên tố kim loại nhóm B
Hơn 80% các nguyên tố hóa học trong bảng tuần hoàn là kim loại, bao gồm một số nguyên tố nhóm A và tất cả các nguyên tố nhóm B.
4. Các nguyên tố phi kim
Các nguyên tố phi kim bao gồm:
+ Nguyên tố hydrogen ở nhóm IA
+ Một số nguyên tố nhóm IIIA và IVA
+ Hầu hết các nguyên tố thuộc nhóm VA, VIA và VIIA
*BT vận dụng:
+ Nguyên tố Fluorine (F) có trong thành phần kem đánh rang
+ Cl thuộc nhóm VIIA, chu kì 3
+ Chlorine (Cl) có trong thành phần muối ăn.
+ F thuộc nhóm VIIA, chu kì 2
. Nhóm các nguyên tố khí hiếm
Nhóm cuối cùng trong bảng tuần hoàn là nhóm các nguyên tố khí hiếm (nhóm VIIIA)
BT vận dụng
Người ta bơm khí helium vào khinh khí cầu vì nó nhẹ, ở điều kiện thường heli trơ, không hỗ trợ sự cháy, không màu không độc